Marshwiggle

Een zonnige zaterdagmiddag in april. Een aangename, al wat laag staande voorjaarszon verlicht het drassige waarneemveld en mijn vermoeide gezicht. Omdat ik enigszins brak ben na een wat korte en frisse nacht, besluit ik om even een powernap te doen in de auto, die ik speciaal voor de gelegenheid heb omgebouwd tot kampeerbus. Voorzichtig stap ik door het met vocht verzadigde gras van het waarneemveld van het Achterhoekweekend en strijk neer op het matras.

Ondanks de vermoeidheid kan ik de slaap niet meteen vatten. Teveel indrukken, teveel bekende en nieuwe gezichten. Mijn gedachten gaan terug naar de ochtend, of eigenlijk al middag, toen de zon zo op de auto stond te branden dat ik niet langer kon blijven liggen, na een winterse nacht. Daarom heb ik diezelfde zon direct in de kijker gezet. Daarvoor stel ik de Skylux op bij de eetzaal, voorzien van zonnefilter en 20 mm Plössl. Daar staan ook anderen met hun Lunts, Coronados en andere zonnekijkers. Omdat het ernaar uitziet dat het wel even zonnig blijft besluit ik ook de Dob daar neer te zetten, met zonnefilter en 10 mm Ortho. Helaas kan ik het zonnefilter er direct weer afschroeven want de hoofdspiegel blijkt volledig beslagen, van vorige avond. Gelukkig biedt de föhn uitkomst en al snel staat de zon alsnog hi-res in beeld. We boffen dit weekend: zonnevlek AR2529 is in vol ornaat aan de rand verschenen, compleet met een struise penumbra en een stel uitgebreide fakkelvelden. Dat ziet er zo mooi uit dat ik me maar eens waag aan een bescheiden schets. Na uitwerking daarvan ziet de zonnevlek er met enige artistieke vrijheid zo uit.

Verder terug dwalen mijn gedachten, naar de avond daarvoor. Gelukkig, het is helder, maar de matige transparantie laat helaas geen deepskywaarneming van enige allure toe. Geen nood, het is gezellig en Jupiter staat er bij tijd en wijle snaarstrak bij. Tel daarbij op een dubbele maanovergang, van Io en Europa, en het gemis aan transparantie voor deepsky voor royaal goedgemaakt door deze planeetschoonheid. Indrukwekkend is het moment dat één van de manen als uitstulping aan de rand van de planeet verschijnt terwijl zijn schaduw (of die van de andere, dat weet ik niet zeker) een prachtige scherpe stip laat zien op de equatoriale band.

Maar voor dit fraaie schouwspel zich voltrekt waag ik toch nog even een poging tot deepsky, die nog lang niet tegenvalt. Okay, het kan beter, maar Markarian’s Chain schijnt toch mooi door het atmosfeervocht heen. Genoeg om een snelle krabbel te wagen, waarin drie Messiers en een viertal NGCs figureren in drie widefield-beeldvelden.

Verder dwalen mijn gedachten, terwijl de slaap nog steeds maar niet wil komen. Onwillekeurig denk ik aan de objecten van de maand die als vage vlekken zichtbaar zijn. Een grote en een kleine. Meer niet. Maar te zien waren ze; herkansing de volgende keer in het Dijkgatsbos.

Niet indrukwekkend. Wel een leuk experiment om deze schetsen opnieuw te maken onder een donkere hemel en dan te vergelijken met deze. En dat geldt natuurlijk ook voor Markarian’s Chain.
Een herkansing verdienen natuurlijk ook Mars en Saturnus. Maar toch is het eerste weerzien met de twee planeten altijd leuk. Mars heb ik zelfs nog niet eerder in de Dob gezien. Laat in de nacht verschijnt het duo boven de boomtoppen. Mars is best groot, maar ziet er uit als een oranje bal waar af en toe en stuk van uitstulpt. Een poolkap? Saturnus doet me denken aan een arendskuiken dat net leert vliegen. Tja, een atmosferisch dispersiedinges hoort nog niet tot mijn standaarduitrusting. Maar dat mag de pret niet drukken, de ringplaneet komt steeds dichter bij zijn oppositie. Dus volgende keer beter.

Ondertussen schijnt de laagstaande zon door een kier van de geïmproviseerde blindering van de zijruiten. Oh ja, dat doet me er aan denken dat ik een best geslaagde foto van de zonnevlek heb gemaakt. In zijn soort dan, het blijft een smartphone-snapshot. Vorig jaar heb ik ontdekt dat mijn 24 mm widefieldoculair en mijn 8 mm planetary beiden een rubber kap hebben die je uit kunt draaien voor de oogafstand. En onlangs heb ik gemerkt dat die heel handig van pas komt om de smartphone op de juiste afstand te zetten, zodat het beeld niet wegschiet bij de minste beweging. Op die manier kun je nog aardig scherpstellen ook, met het volgende resultaat.

Ongeveer een uur later word ik wakker en is het bijna tijd om aan te schuiven voor het avondeten. Toch nog even geslapen.
Die avond ziet het er niet heel gunstig uit, dus ik laat mijn Dob staan zodat hij naar binnen kan zodra het gaat regenen, of terug naar het waarneemveld als het toch nog helder wordt. Die tijd besluit ik nuttig te besteden door de schetsen van vrijdagavond uit te werken. Nadat ik daarmee klaar ben blijkt dat het buiten toch redelijk helder is en er een mooie maansikkel in het westen staat. De regen is uitgebleven en na een strak bakkie koffie breng ik de Dob terug naar het veld. Daar staat de maan inderdaad parmantig mooi te wezen, wat me toch wel verleidt tot nog een snapshot.

Ook Jupiter laat zich nog even van zijn beste kant zien, inclusief een mooie Grote Rode Reuzenvlek die precies vanaf de rand komt indraaien. Uiteraard krijg ik dat niet op de foto, maar ik ben al heel blij dat ik voor het eerst de banden in beeld krijg, gebruik makend van een lage ISO-waarde.

Dan trekt het definitief dicht. Einde oefening, de telescopen gaan in de auto. Wat blijft, is de gezelligheid, die nog wel even voortduurt.
Na een gelukkig wat minder ijzige nacht is het alweer zondag en tijd om op te breken. Al waren de omstandigheden niet optimaal, ik heb zeker genoten van wat er wel te zien was. En dat was best veel. Ik ben een tevreden mens.